Ekoschematy, czyli jeden z elementów Krajowego Planu Strategicznego cz. I

Wejście w życie Krajowego Planu Strategicznego spowoduje istotne zmiany dotyczące spełnienia warunków pozyskania dopłat bezpośrednich i uzyskania dodatkowych płatności za działania, które korzystne są dla klimatu, środowiska oraz dobrostanu zwierząt. Jedną z istotnych zmian jest odejście od zazielenienia i zasad wzajemnej zgodności. W zamian za to wchodzi wzmocniona warunkowość, składająca się z norm dotyczących utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC) oraz podstawowych wymogów w zakresie zarządzania (SMR). W filarze I pojawią się za to ekoschematy.

Ekoschematy jest to nowy rodzaj płatności bezpośrednich za realizację działań korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad podstawowe wymogi określone w warunkowości. Realizują wszystkie cele środowiskowe i klimatyczne Wspólnej Polityki Rolnej dotyczące łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych tj. wody, gleby i powietrza oraz ochrony bioróżnorodności. Co najważniejsze, ekoschematy są to dobrowolne i jednoroczne zobowiązania.

Od stycznia 2023 r. podstawowe dopłaty bezpośrednie będą składały się z :

• podstawowego wsparcia dochodów (JPO) – 115,83 euro/ha/rok,
• uzupełniającego redystrybucyjnego wsparcia dochodów (PD) – 39,10 euro/ha/rok,
• uzupełniającego wsparcia dochodów dla młodych rolników – 60,57 euro/ha/rok.

Ostatecznie wartość uzyskanych dopłat będzie zależała od dobrowolnych dodatkowych zobowiązań, które rolnik będzie realizował na danej działce. Rolnik każdorazowo może je wybierać składając wniosek o dopłaty bezpośrednie. W ramach ekoschematów rolnicy będą mogli ubiegać się o płatności związane z:

• obszarami z roślinami miododajnymi, szacowana stawka – 269,21 euro/ha,
• prowadzeniem produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin, szacowana stawka:
• 292,13 euro/ha – do powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin,
• 292,13 euro/ha – do powierzchni trwałych użytków zielonych, odpowiadającej równowartości powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin,
• biologiczną ochroną upraw, szacowana stawka – 89,89 euro/ha,
• retencjonowaniem wody na trwałych użytkach zielonych, szacowana stawka – 63,15 euro/ha,
• dobrostanem zwierząt,
• rolnictwem węglowym i zarządzaniem składnikami odżywczymi.

Obszary z roślinami miododajnymi

Wymagania w ramach interwencji:

• utworzenie obszaru z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy,
• zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym zakaz wypasu i koszenia) w terminie do dnia 31 sierpnia,
• zakaz stosowania środków ochrony roślin.

Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych, na których realizowany jest ekoschemat.

Szacowana stawka: 269,21 euro/ha

Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin

Wymagania w ramach interwencji:

• posiadanie w danym roku certyfikatu krajowego systemu jakości – Integrowana Produkcja Roślin, poświadczającego uprawę roślin zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin,
• zachowanie w danym roku kalendarzowym, wszystkich posiadanych w gospodarstwie trwałych użytków zielonych.

Płatność roczna przyznawana do:

• powierzchni upraw, z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin oraz
• powierzchni trwałych użytków zielonych odpowiadającej równowartości powierzchni upraw, z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin.

Szacowana stawka:

• 292,13 euro/ha – do powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin,
• 292,13 euro/ha – do powierzchni trwałych użytków zielonych, odpowiadającej równowartości powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin.

Biologiczna ochrona upraw

Wymagania w ramach interwencji:

• Zastosowanie zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem biologicznej ochrony roślin przy użyciu preparatów mikrobiologicznych zgodnie z etykietą danego środka
• Rolnik ubiegający się o płatność składa do kierownika biura powiatowego Agencji właściwego dla rozpatrywanego wniosku, dokument potwierdzający zakup środka ochrony roślin.

UWAGA: Zabieg chemicznym środkiem ochrony będzie dopuszczony tylko w ostateczności, gdy nie będzie możliwa eliminacja patogenów poprzez preparaty mikrobiologiczne.

Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów rolnych objętych ekoschematem.

Szacowana stawka – 89,89 euro/ha

Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych

Wymagania w ramach interwencji:

• Wystąpienie na trwałych użytkach zielonych zalania lub podtopienia w okresie między 1 maja a 30 września, przez okres co najmniej 12 następujących po sobie dni.

Wsparcie będzie dotyczyło gospodarstw realizujących równolegle na danym obszarze zobowiązania w ramach:

• Wybranych wariantów pakietów przyrodniczych związanych z zachowaniem cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk zagrożonych gatunków ptaków w ramach działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020: Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 (poza wariantem 4.3. Murawy) lub Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 (poza wariantem 5.3. Murawy) oraz analogicznych zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego 2023-2027, lub
• ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi w zakresie praktyki Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt lub interwencji Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000, lub
• interwencji Rolnictwo ekologiczne i działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020.

Płatność roczna przyznawana do powierzchni trwałych użytków zielonych objętych ekoschematem.

Szacowana stawka – 63,15 euro/ha

Pozostałe ekoschematy zostaną opisane w dalszych artykułach.

Źródła:

1. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
2. Centrum Doradztwa Rolniczego
3. https://www.gov.pl/web/arimr/ekoschematy—nowe-platnosci-w-ramach-platnosci-bezposrednich-w-latach-2023-2027 (data dostępu: 23.01.2023 r.)