Siła i znaczenie rolniczego muzealnictwa

W tym roku przypada jubileusz 150-lecia muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich. Z tej okazji, w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, odbywać się będzie wiele ciekawych i inspirujących wydarzeń: Międzynarodowa Konferencja Naukowa pod nazwą: „Wczoraj, dziś i jutro muzealnictwa rolniczego”, która odbędzie się 18 i 19 września br. w pałacu w Szreniawie, impreza plenerowa „Traktor Fest” (21 września), a także wystawa czasowa „EXPOzycja/Od wystaw rolniczych do muzeum” (wernisaż 21 września).   

• Podczas konferencji przyjrzymy się misji i celom muzealnictwa rolniczego na przestrzeni lat, ze szczególnym uwzględnieniem kierunków jego rozwoju w przyszłości, zarówno w Polsce, tak w Europie, jak i na świecie – informuje kustosz Hanna Ignatowicz z Działu Historii Wsi, Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego MNRiPR-S w Szreniawie. –  Naszym zamiarem jest też to, by konferencja stała się okazją do porównania doświadczeń polskiego muzealnictwa rolniczego z muzealnictwem światowym.

  

Cztery panele i kilka fundamentalnych zagadnień

Program konferencji podzielono na cztery panele tematyczne z uwzględnieniem następujących zagadnień: „Ewolucja misji muzeów rolniczych”, „Strategie rozwoju muzeów rolniczych”, „Zarządzanie zbiorami, w tym zastosowanie nowoczesnych technologii cyfrowych”, a także „Kadry w muzeach rolniczych – kształcenie formalne i nieformalne, przygotowanie do pracy, kultura zarządzania, współpraca ze specjalistami”. 

• Uczestnicy konferencji zajmą się również analizą zagadnień związanych z upowszechnianiem materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego wsi i rolnictwa – dodaje kustosz Hanna Ignatowicz – Przyjrzymy się też korzyściom i możliwościom wypływającym z roli muzeum jako depozytariusza dawnych umiejętności. Inny ważny temat dotyczyć będzie odpowiedzialności muzeów rolniczych za kreowanie wiedzy i samoświadomości społecznej.

Dorobek i potencjał muzeów 

Analizę powyższych zagadnień podzielono na dwa dni.
Konferencja rozpocznie się w czwartek, 18 września br, a moderatorem Panelu I pt.: „WCZORAJ”, będzie prof. dr hab. Tomasz de Rosset z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W ramach powyższego panelu, z „Historią Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie (1875-1951) – działalnością i dokonaniami tej instytucji, zapozna uczestników Konferencji, Daniel Kamiński z Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi. Wystąpienie pt.: „Warszawskie wystawy rolniczo-przemysłowe oraz ich wpływ na powstanie i kolekcję Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie” wygłosi natomiast prof. Jarosław Kita z  Uniwersytetu Łódzkiego. Tematykę dotyczącą  „Zbiorów rolniczych jako laboratoriów naukowych i praktycznych na ziemiach polskich w epoce rozbiorów”, przybliży Małgorzata Wawrzak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. A o zaletach i specyfice „Kolekcji etnograficznej przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie”, opowie Maciej Zawistowski z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. 

Nad pytaniem: „Czymże ma być Muzeum Rolnictwa? – Powstanie i misja Muzeum Rolnictwa w Szreniawie w początkowych 10 latach działalności”, zastanowi się i poszuka odpowiedzi, Hanna Ignatowicz z Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Natomiast „Historię Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu”, przybliży uczestnikom Konferencji Marek Wiśniewski z Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Wystąpienie pt.: „Zbiory Muzeum Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego będące świadkiem dydaktyki”, zaprezentuje Tomasz Motyka z Muzeum Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Natomiast o działalności Narodowego Muzeum Techniki w  Warszawie, jako instytucji powstałej z warszawskiego Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, opowie uczestnikom wydarzenia Mirosław Zientarzewski, reprezentujący tę właśnie instytucję.  

Ochrona dziedzictwa wsi

Moderatorem Panelu II Konferencji pt.: „DZISIAJ”, będzie prof. dr hab. Jan Święch z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W ramach tego panelu, wystąpienie pt.: „Muzeum wsi? –  Dziedzictwo niematerialne w działaniach polskich muzeów”, wygłosi dr Arkadiusz Jełowicki z  Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Temat: „Zróżnicowanie zbiorów muzeów rolniczych – szansa czy zagrożenie? Magazynowanie, eksponowanie i konserwacja”, zgłębiać będzie dr Janusz Czop – badacz niezależny. O „Systemie opieki nad zbiorami muzealnymi na przykładzie Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie” opowie natomiast Gerard Radecki z MNRiPR-S w Szreniawie. Zagadnienie „Centralnego magazynu zbiorów rozumianego jako Nowa era w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu”, zreferuje Anna Wiśniewska z Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. 

Edukacja, żywe zwierzęta i małe muzea

Kolejny temat dotyczyć będzie „Edukacji społecznej w muzeach rolnictwa”, a przedstawi go dr Renata Pater z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wystąpienie pt.: „Żywe dziedzictwo, czyli zwierzęta domowe w muzeach na wolnym powietrzu”, wygłosi Alicja Szymaniak z Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. O „Działaniach Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi oraz Centralnej Biblioteki Rolniczej na rzecz dziedzictwa polskiej wsi” opowie Małgorzata Jaszczołt z NIKiDW. Z „Sytuacją małych muzeów” zapozna uczestników konferencji Longin Graczyk z Fundacji Ari Ari.
W programie pierwszego dnia Konferencji przewidziano też sesję posterową dla prywatnych muzeów rolniczych.

Przyszłość i możliwości rozwoju 

Drugi dzień Konferencji pt.: „Wczoraj, dziś i jutro muzealnictwa rolniczego” (piątek, 19 września br.), rozpocznie Panel III pt. „JUTRO”, którego moderatorami będą: prof. Michał Woźniak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz dr Jan Maćkowiak, emerytowany dyrektor Muzeum w Szreniawie. W ramach tego panelu, zagadnienie dotyczące „Nowej definicji muzeum – czy jest potrzebna?”, poruszy prof. Michał Woźniak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Z tematem: „Dziedzictwo kulturowe wsi – zasób czy kapitał społeczności wiejskich?”, zapozna uczestników Konferencji prof. Izabella Bukraba-Rylska z Uniwersytetu Civitas. Wystąpienie pt.: „Muzeum na rozdrożach rozwoju”, zaprezentuje dr Paweł Siemiński z Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Z problematyką „Wieloaspektowej interpretacji zabytków techniki: od fizycznego eksponatu do ukrytych narracji o funkcji, genezie i ewolucji”, zapozna słuchaczy dr hab. Grzegorz Ślaski z Politechniki Poznańskiej. Natomiast o „Muzeach w kontekście wyzwań dla teraźniejszości i przyszłości” opowie prof. Krzysztof Wisłocki z Politechniki Poznańskiej. 

Misje zagranicznych muzeów

Kolejnym punktem Konferencji będzie oprowadzanie po nowej wystawie czasowej EKSPOzycja/Od wystaw rolniczych do muzeum”. Następnie, uczestnicy Konferencji zapoznają się z misjami muzeów rolniczych w świecie. W ramach tej części wydarzenia, tematykę dotyczącą „Wyzwań i przyszłości muzeów rolniczych we Francji”, przybliży Edouard de Laubrie z Narodowego Muzeum Cywilizacji Europejskich i Śródziemnomorskich w Marsylii. O „Zachowaniu dziedzictwa rolniczego w kontekście roli Słoweńskiego Muzeum Etnograficznego w ochronie tradycji wiejskich”, opowie Barbara Sosič za Słoweńskiego Muzeum Etnograficznego w Lublanie. Z osiągnięciami „Węgierskiego Muzeum Rolnictwa w Budapeszcie” zapozna uczestników Konferencji Tamás Dobszay, reprezentujący tę muzealną instytucję. O roli i zadaniach „Muzeów rolniczych w Czechach” opowie Pavel Douša z Narodowego Muzeum Rolnictwa w Pradze Natomiast kwestię „Tworzenia Muzeum Żywności w Wielkiej Brytanii” przybliżą: Jenny Cousins, David Thomson oraz Lisa Harris z Muzeum Żywności w Stowmarket w Anglii. 

Dyskusja i postulaty 

Panel IV Konferencji pt.: „Wczoraj, dziś i jutro muzealnictwa rolniczego”, przyjąć ma natomiast formę dyskusji podsumowującej, której moderatorem będzie prof. Krzysztof Wisłocki z Politechniki Poznańskiej. Kolejnym ważnym punktem Konferencji będzie przedstawienie i omówienie roli oraz specyfiki portalu Agrokultura.org działającego pod egidą Fundacja Zakłady Kórnickie. 

• Konferencja  „Wczoraj, dziś i jutro muzealnictwa rolniczego” zorganizowana z okazji jubileuszu 150-lecia muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, zakończy się podsumowaniem wyżej opisanych paneli, a także sformułowaniem postulatów, które w przyszłości będą mogły stanowić inspirację dla rozwoju muzealnictwa rolniczego i technicznego w Polsce – wyjaśnia kustosz Hanna Ignatowicz 

Traktor Fest i rolnicze szkoły

W ramach rocznicowych obchodów 150-lecia muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich, w niedzielę, 21 września br., odbędzie się plenerowa techniczno-rolnicza impreza pod nazwą „Traktor-Fest!”. Impreza rozpocznie się o godzinie 11.00, a zakończy o 17.00. W programie wydarzenia przewidziano m.in.: paradę i prezentację zabytkowych pojazdów rolniczych z kolekcji Muzeum z udziałem lokomobili parowej Hipoliny oraz ciągników Klubu Miłośników Starych Ciągników i Maszyn Rolniczych „Traktor i Maszyna” (w godz. 13.00-16.00). Ważną składową wydarzenia będą tematyczne stanowiska prezentacyjne średnich szkół rolniczych oraz stanowiska instytucji działających na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i środowiska. W ramach „Traktor Fest” odbędą się też: wystawa miniatur maszyn i urządzeń rolniczych, pokazy prac pielęgnacyjnych przy zwierzętach gospodarskich, pokazy wypieku chleba i wyrobu białej kiełbasy, gra terenowa „Wieś pradziadków”, warsztaty plastyczne dla dzieci i młodzieży. Podczas „Traktor Fest” przewidziano również występy artystyczne: kapeli „Po zagonach”, zespołu folklorystycznego „Wielkopolanie” oraz zespołu „Dixie Team”. Odbędą się także pokazy rękodzieła i rzemiosła, prezentacja Muzeum – Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej i pokaz przyrządzania potraw wiejskiej kuchni w wykonaniu Kół Gospodyń Wiejskich z bezpłatnym poczęstunkiem. 

EXPOzycja z duchem czasu i osiągnięć!

 Osią, a zarazem godną oprawą jubileuszowych uroczystości, będzie natomiast wystawa czasowa pt. „EXPOzycja”, której wernisaż odbędzie się 21 września br. w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. 

-Celem planowanej wystawy jest uczczenie 150. rocznicy muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich – podkreśla kustosz Anna Barłóg-Mitmańska. – Przybliżymy też tematykę dotyczącą historii wystaw rolniczych na ziemiach polskich i ich ewolucję, od XIX wieku do współczesności. Naszym celem jest również podkreślenie znaczenia wystaw dla postępu w rolnictwie, a także ich aspektu społecznego. Zaakcentujemy także rolę wystaw jako gruntu dla budowania pierwszych kolekcji muzeów rolniczych na ziemiach polskich, w tym Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Ukazana zostanie też łączność pomiędzy wystawiennictwem, a muzealnictwem. Ponadto pragniemy, by osoby odwiedzające wystawę poczuły atmosferę dawnych wystaw przemysłowo-rolniczych. W ten niepowtarzalny klimat wprowadzą ich wielkoformatowe wydruki i teatralne instalacje. Chcemy również przyciągnąć i zachwycić zwiedzających elementami nowoczesności, które były przecież wyznacznikiem dawnych wystaw przemysłowo-rolniczych – nośników nowych trendów – podsumowuje i zaprasza Anna Barłóg-Mitmańska.