Kukurydza należy do najstarszych i najszerzej uprawianych roślin rolniczych na świecie. Należy do gatunków, które są wszechstronnie użytkowane. Stanowi nie tylko ważny surowiec dla przemysłu spożywczego, spirytusowego i chemicznego, ale jest cenną bazą jako roślina energetyczna. Może być wykorzystywana do produkcji biogazu czy bioetanolu.

Kukurydza jest rośliną, która zyskuje coraz to większą popularność w Polsce, o czym świadczy ciągle zwiększający się areał jej uprawy. Jej wymagania glebowe są zbliżone do wymagań pszenicy ozimej i w ujęciu wieloletnim uprawa kukurydyzy pozwala na osiągnięcie zbliżonych efektów ekonomicznych na jednostkę powierzchni. Zaletą tego gatunku jest duża tolerancja na stanowisko, może być również uprawiana po sobie. Urozmaica zmianowanie, a jednocześnie dostarcza cenny surowiec.

W Polsce kukurydza częściej uprawiana jest z przeznaczeniem na ziarno niż na kiszonkę. Jako kiszonka stanowi jedną z najbardziej powszechnych pasz objętościowych dla bydła mlecznego. Odpowiednio przygotowana kiszonka zawiera składniki odżywcze, które następnie pobierane są przez zwierzęta. Dzięki temu hodowca może zaoszczędzić na zakupie pasz treściwych. Od lat 70. ubiegłego stulecia w polskich placówkach naukowych oraz hodowlanych trwają intensywne prace nad stworzeniem podstaw do szerokiego wykorzystania walorów gospodarczych kukurydzy w naszym rolnictwie. Efekty tych prac są obecnie widoczne, ponieważ obok znacznej poprawy produkowanych zielonek i kiszonek, wzrosło zainteresowanie uprawą kukurydzy z przeznaczeniem na ziarno. Uprawiana jest głównie przez gospodarstwa towarowe, specjalizujące się w produkcji roślinnej. Nowością jest jednak coraz większy udział gospodarstw z produkcją zwierzęcą, które interesują się uprawą kukurydzy na ziarno, np. do zakiszenia – celem jak najtańszego sposobu uzupełnienia bazy paszowej w gospodarstwie. Z punktu widzenia rolnika najważniejszym celem uprawy kukurydzy jest jak największe wyprodukowanie paszy charakteryzującej się dobrą jakością. Wysoko plonująca kukurydza z przeznaczeniem zarówno na kiszonkę, jak i na ziarno, idealnie się do tego nadaje. Dla producentów tej rośliny istotne są również koszty produkcji, a więc którą bardziej opłaca się uprawiać?

Porównanie kosztów uprawy kukurydzy na kiszonkę oraz kukurydzy na ziarno

Porównując poszczególne koszty zarówno w uprawie kukurydzy na ziarno, jak i kukurydzy na kiszonkę można zauważyć, że koszty nawożenia, ochrony roślin, podatek, ubezpieczenia rolników są takie same (wykres 1). Dotyczy to również kosztów ogólnogospodarczych oraz kosztu pracy ludzkiej. Natomiast dość znaczną różnicę można zauważyć w przypadku kosztu związanego z usługami. W uprawie kukurydzy na ziarno koszt ten wynosi ponad 2 250 zł, z kolei w uprawie kukurydzy na kiszonkę wynosi ponad 1 317 zł. Tak znaczna różnica wynika z konieczności dosuszenia ziarna. Kolejna różnica związana jest z pracą ciągnika, która wynika z czasu jaki należy poświęcić na transport zewnętrzny. W przypadku kukurydzy na kiszonkę są to 4 godziny, natomiast w przypadku kukurydzy na ziarno są to 2 godziny. Mniejsza różnica występuje w przypadku materiału siewnego oraz w ubezpieczeniu upraw.

Wykres 1. Porównanie kosztów uprawy kukurydzy na kiszonkę oraz kukurydzy na ziarno

Źródło: Opracowanie własne na podstawie kalkulacji opublikowanych przez Wielkopolską Izbę Rolniczą, data dostępu: 25.04.2022 r.

Struktura kosztów związanych z uprawą kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę

W strukturze kosztów kukurydzy na kiszonkę dominują koszty związane z nawożeniem, które stanowią prawie połowę wszystkich kosztów (wyk. 2). Drugą pozycję stanowią usługi – 14%, w których pierwszą pozycję zajmuje koszt związany ze zbiorem kukurydzy. Na dalszych pozycjach występują koszty gospodarcze – prawie 12%, praca ciągnika – ponad 10% oraz koszt pracy ludzkiej – prawie 6%.

Wykres 2. Struktura kosztów w uprawie kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę

Źródło: Opracowanie własne na podstawie kalkulacji opublikowanych przez Wielkopolską Izbę Rolniczą

 

Struktura kosztów związanych z uprawą kukurydzy z przeznaczeniem na ziarno

W strukturze kosztów kukurydzy na ziarno również dominują koszty związane z nawożeniem – prawie 43%. Na drugim miejscu, z udziałem ponad 22%, znajdują się koszty związane z usługami. W tym punkcie najwyższą wartością charakteryzuje się koszt związany z dosuszaniem ziarna, w dalszej kolejności jest to zbiór kombajnowy czy siew punktowy. Spośród wszystkich kosztów istotne są również koszty gospodarcze, których udział wynosi ponad 10%. Z kolei małe znaczenie ma ubezpieczenie rolników, podatek czy ubezpieczenie upraw.

Wykres 3. Struktura kosztów w uprawie kukurydzy z przeznaczeniem na ziarno

Źródło: Opracowanie własne na podstawie kalkulacji opublikowanych przez Wielkopolską Izbę Rolniczą

Koszty, przychód a wynik finansowy

Na wykresie 3. zostały porównane przychody oraz koszty w uprawie kukurydzy na kiszonkę oraz na ziarno. Można zauważyć, że w przypadku uprawy kukurydzy na ziarno występują znacznie wyższe koszty, ale jednocześnie mamy również większy przychód. W uprawie kukurydzy na kiszonkę koszty wynoszą ponad 9 tyś. zł, podczas gdy przychód wynosi około 11 tyś. zł. W związku z tym dochód w uprawie kukurydzy na kiszonkę kształtuję się na poziomie prawie 2 tyś. zł za 1 ha. W przypadku kukurydzy z przeznaczeniem na ziarno przychód równa się 14 tyś. zł, podczas gdy koszty są niższe i wynoszą 10 tyś zł. W uprawie kukurydzy na ziarno wynik finansowy kształtuję się w okolicy 4 tyś zł. Z opublikowanych kalkulacji opracowywanych przez Wielkopolską Izbę Rolniczą wynika, że bardziej opłacalną uprawą jest kukurydza na ziarno, gdyż jej dochód z uprawy 1 ha wynosi około 4 tyś. zł, w porównaniu do 1,8 tyś. zł w uprawie kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę.

Wykres 4. Przychody oraz koszty w uprawie kukurydzy na kiszonkę oraz na ziarno

Źródło: Opracowanie własne na podstawie kalkulacji opublikowanych przez Wielkopolską Izbę Rolniczą

Kalkulacja uprawy 1 ha kukurydzy na kiszonkę

Kwiecień 2022

Nakład Jednostka Ilość Cena Wartość
 1. Materiał siewny j.s. 50 tys. 2 245,00 490,00
        2. Nawożenie:
Saletra amonowa dt 5 448,21 2241,05
Polifoska 6-20-30 dt 5 374,29 1871,45
 Ca/Mg co 4 lata t 4 216,17 216,17
Razem nawożenie 4328,67
       3. Ochrona roślin
Traxor 600 EC kg(l) 2 29,00 58
Maister Power 42,5 OD kg(l) 1,5 128,00 192
Proteus 110 OD kg(l) 0,5 102,00 51
Razem ochrona 301,00
      4. Usługi
Siew punktowy godz. 0,8 161,59 129,27
Sieczkarnia polowa godz. 2,5 515,00 1287,5
Wapnowanie co 4 lata godz. 0,5 240,06 30,01
Razem usługi 1317,51
      5. Praca ciągnika
Uprawa ścierniska godz. 1 74,86 74,86
Orka zimowa godz. 3 74,86 224,59
Bronowanie godz. 0,6 63,36 38,02
Wysiew nawozów (3x) godz. 2,1 51,86 108,9
Uprawa przedsiewna godz. 1,5 63,36 95,04
Opryski (2x) godz. 1,8 51,86 93,34
Odbiór ziarna godz. 1 63,36 63,36
Transport zewnętrzny godz. 4 63,36 253,44
Razem praca ciągnika 951,55
      6. Podatek 135,90
      7. Ubezpieczenie uprawy 121,99
      8. OC rolników 3,90
Razem koszty bezpośrednie 7650,52
     9. Koszty ogólnogospodarcze 1087,33
w tym amortyzacja 697,32
10. Koszt pracy ludzkiej godz. 28 19,70 551,60
Suma kosztów 9289,45
Wartość produkcji
Produkt główny dt 550 18,48 10166,11
Koszt produkcji masy zielonej zł/dt 15,19
Dopłata bezpośrednia zł/ha 936,16
Razem przychód 11102,27
Wynik finansowy zł/ha 1812,83

Tabela 1. Kalkulacja uprawy 1 ha kukurydzy na kiszonkę; Źródło: Wielkopolska Izba Rolnicza

 

Kalkulacja uprawy 1 ha kukurydzy na ziarno

Kwiecień 2022 

Nakład Jednostka Ilość Cena Wartość
 1. Materiał siewny j.s. 50 tys. 1,8 245,00 441,00
        2. Nawożenie:
Saletra amonowa dt 5 448,21 2241,05
Polifoska 6-20-30 dt 5 374,29 1871,45
 Ca/Mg co 4 lata t 4 216,17 216,17
Razem nawożenie 4328,67
        3. Ochrona roślin
Traxor 600 EC kg(l) 2 29,00 58,00
Maister Power 42,5 OD kg(l) 1,5 128,00 192,00
Proteus 110 OD kg(l) 0,5 102,00 51,00
Razem ochrona 301,00
        4. Usługi
Siew punktowy godz. 0,8 161,59 129,27
Zbiór kombajnowy godz. 1,1 369,60 406,56
Dosuszanie %/t 16% x 8 t 14,17 1813,76
Wapnowanie co 4 lata godz. 0,5 240,06 30,01
Razem usługi 2250,33
        5. Praca ciągnika
Uprawa ścierniska godz. 1 74,86 74,86
Orka zimowa godz. 3 74,86 224,59
Bronowanie godz. 0,6 63,36 38,02
Wysiew nawozów (3x) godz. 2,1 51,86 108,90
Uprawa przedsiewna godz. 1,5 63,36 95,04
Opryski (2x) godz. 1,8 51,86 93,34
Odbiór ziarna godz. 1 63,36 63,36
Transport zewnętrzny godz. 2 63,36 126,72
Razem praca ciągnika 824,83
        6. Podatek 135,90
        7. Ubezpieczenie uprawy 147,88
        8. OC rolników 3,90
Razem koszty bezpośrednie 8433,50
       9. Koszty ogólnogospodarcze 1087,33
w tym amortyzacja 668,73
10. Koszt pracy ludzkiej godz. 28 19,7 551,60
Suma kosztów 10072,43
Wartość produkcji
Produkt główny (netto) dt 80 154,04 12323,20
Ryczałtowy zwrot VAT %     862,62
Cena brutto zł/dt 164,82
Koszt produkcji ziarna zł/dt 114,20
Dopłata bezpośrednia zł/ha 936,16
Razem przychód 14121,98
Wynik finansowy zł/ha 4049,55

Tabela 2. Kalkulacja uprawy 1 ha kukurydzy na ziarno; Źródło: Wielkopolska Izba Rolnicza

Zwiększający się areał uprawy kukurydzy świadczy o tym, że staje się coraz bardziej popularną uprawą w Polsce. Jej opłacalność uzależniona jest przede wszystkim od wydatków ponoszonych na nawożenie, usługi związane z siewem, zbiorem czy dosuszaniem (w przypadku kukurydzy na ziarno) oraz kosztów dotyczących uprawy gleby. Na opłacalność duży wpływ również ma jej cena rynkowa. Ze względu na coraz wszechstronniejszą przydatność tej rośliny nie tylko na paszę, ale również jako substrat do produkcji bioetanolu, ziarno do bezpośredniego spalania, czy też zielonki do produkcji biogazu, staje się atrakcyjną rośliną do uprawy.

 

 

 

 

 

Anna Zawieja
Rolniczka z pasji i wykształcenia. Od najmłodszych lat związana z tematyką rolnictwa ze względu na prowadzone przez rodziców gospodarstwo rolne. Aktualnie zajmuje się tematyką łowiectwa oraz analizą sytuacji na rynku rolniczym.

Skomentuj. Jesteśmy ciekawi Twojej opinii!