Lavandula angustifolia – to melodyjne, niemal magiczne określenie mogłoby być zaklęciem, a jest łacińską nazwą lawendy wąskolistnej, znanej również jako lawenda lekarska lub angielska. To jedna z najbardziej rozpoznawalnych roślin na świecie – ceniona za intensywny zapach, piękne fioletowe kwiaty i wszechstronne zastosowanie. Choć pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, dzięki odporności na chłód i suszę doskonale przyjęła się również w Polsce. Lawenda wąskolistna tworzy zwarte, krzaczaste kępy o srebrzystych liściach i kłosowatych kwiatostanach. Kwitnie od czerwca do początku sierpnia, a po przycięciu często powtarza kwitnienie jesienią. Przyciąga pszczoły, trzmiele i motyle, a jej zapach działa uspokajająco i odstrasza komary. Wykorzystywana jest w kosmetyce, kuchni, aromaterapii i ziołolecznictwie. Choć lawendowe krajobrazy kojarzą się głównie z Prowansją, coraz więcej takich miejsc powstaje również w Polsce. Przykładem jest plantacja Lawenda Bardo, położona w malowniczej wsi Bardo, zaledwie 7,5 km na południowy zachód od Wrześni.
Plantacja lawendy może być formą działalności rolniczej w Polsce. Uprawa tej rośliny, podobnie jak innych ziół, roślin ozdobnych czy miododajnych, mieści się w kategoriach rolnictwa – polega bowiem na produkcji roślinnej w celu pozyskania surowca do celów handlowych, przetwórczych, kosmetycznych czy kulinarnych. Plantacje lawendy mogą być rejestrowane jako gospodarstwa rolne, a ich właściciele mają możliwość ubiegania się o dopłaty bezpośrednie, wsparcie w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich czy rolnictwa ekologicznego.
Kluczowym czynnikiem sukcesu plantacji jest dobór odpowiednich odmian oraz zapewnienie właściwych warunków glebowych i klimatycznych. Lawenda najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, w lekkiej, przepuszczalnej glebie o odczynie obojętnym do zasadowego. Choć toleruje gleby lekko kwaśne, nie znosi nadmiaru wilgoci ani zacienienia. Roślina ta znajduje zastosowanie w wielu sektorach: jako ozdoba ogrodów, roślina miododajna, przyprawa, a także surowiec do produkcji olejków eterycznych, hydrolatów, kosmetyków i produktów spożywczych. Kwiaty lawendy są bogate w nektar, z którego powstaje aromatyczny miód lawendowy. Zasuszone kwiaty mają słodki, lekko cytrusowy smak i są wykorzystywane w kuchni oraz ziołolecznictwie. Warto dodać, że polskie przepisy umożliwiają rolnikom sprzedaż produktów przetworzonych w ramach rolniczego handlu detalicznego – bez konieczności zakładania działalności gospodarczej, o ile surowiec pochodzi z własnej uprawy.
Wszystkie te aspekty należy rozważyć mając w planach założenie plantacji. Ważne jest także miejsce. Wiedzieli o tym na pewno właściciele plantacji Lawenda Bardo położonej w Bardzie koło Wrześni. Okolica Barda jest tak jak prowansalskie pola lawendowe pełna uroku. Historia tej niewielkiej wsi sięga co najmniej XIV wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1311 roku. Jubileusz 700-lecia istnienia miejscowości jej mieszkańcy świętowali w 2011 roku. Przez wieki wieś Bardo należała do wielu znanych rodów szlacheckich, m.in.. Bardskich, Młodziejowskich, Ossowskich, Zbijewskich, Suchorzewskich i Hutten-Czapskich. Sercem miejscowości jest zabytkowy zespół pałacowo-folwarczny z końca XVIII wieku oraz XIX-wieczny park krajobrazowy o powierzchni 3 hektarów, przekomponowany w 1910 roku. Park ten kryje wiele rodzimych gatunków drzew i krzewów. Bardowski Park stanowi idealne miejsce na spacer i odpoczynek, a drzewa dają schronienie wielu ptakom. W Bardzie znajduje się również młyn gospodarczy znany w okolicy jako Adalbertus, którego historia sięga 1830 roku. Jego właściciele planują już jubileusz 200-lecia. Obiekt ten przypomina o roli, jaką wieś odgrywała jako lokalne centrum przetwórstwa rolnego i zaplecze dla okolicznych majątków ziemskich. W czasach współczesnych kilka lat temu młyn Adalbertus w Bardzie zasłynął z wyrobu mąki bezglutenowej, gdzie można było zmielić nawet własny 1 kg fasoli! Innym ważnym miejscem, wartym wspomnienia, jest zabytkowy kościół z 1783 pw. św. Mikołaja, położony na wzgórzu, skąd można podziwiać okolicę. Bardo to także miejsce zapisane na kartach historii. W czasie Wiosny Ludów w Wielkopolsce toczyły się walki powstańców z siłami zaborcy pruskiego, jednak ostatecznie Polacy zostali pokonani. W Bardzie w maju 1848 roku polskie siły podpisały kapitulację i zostały zmuszone odłożyć marzenia o niepodległości Polski na kolejne dziesiątki lat.
Właśnie w tej niezwykłej wrzesińskiej okolicy naznaczonej historią – w Bardzie, w sąsiedztwie zabytkowego parku w 2022 roku powstała rodzinna plantacja lawendy wąskolistnej – Lawenda Bardo. Obecnie zajmuje ona powierzchnię 2 hektarów a w sezonie lato 2025 została po raz pierwszy udostępniona dla odwiedzających. To miejsce, gdzie natura spotyka się z tradycją, a zapach lawendy unosi się w powietrzu przez całe wakacje. Lawendowe pole w Bardzie to nie tylko przestrzeń do podziwiania i organizowania sesji fotograficznych. Właściciele zadbali o to, by odwiedzający mogli nie tylko odpocząć wśród kwitnących roślin, ale także skorzystać z licznych atrakcji edukacyjnych i rekreacyjnych. Goście mogą spacerować po plantacji, obserwować owady zapylające, robić zdjęcia, odpoczywać na kocu, słuchając śpiewu ptaków i pleść wianki. To doskonały plener do organizowania wydarzeń kulturalnych, ślubów czy spotkań towarzyskich. Plantacja otoczona jest pięknym drzewostanem a w pobliżu znajduje się duży staw o powierzchni 0,7 ha.
Lawenda, tak jak lato, szybko przekwitnie! Dlatego warto nacieszyć się jej obecnością i zaplanować sobie już teraz wyjazd na lawendowe pole. Wycieczka na plantację Lawenda Bardo na pewno porusza wszystkie zmysły: od wspaniałego obezwładniającego zapachu, po dźwięki latających owadów i śpiewających ptaków, aż po widoki, które warto uwiecznić na zdjęciu. Wizyta w tym miejscu to doskonała okazja do poszerzenia swojej wiedzy także na temat historii Wielkopolski i rolnictwa. Podczas rozmowy z właścicielami można poznać ich perspektywę na taki rodzaj działalności rolniczej. Warto podpytać praktyków o wskazówki, ponieważ już po wakacjach jesień, a to doskonała pora na założenie własnej plantacji. Jeśli w październiku zasadzimy lub wysiejemy lawendę, wówczas za kilka lat to my będziemy mogli cieszyć się własnym małym lawendowym rajem.
Jeśli temat plantacji lawendy jest dla Ciebie interesujący, zapraszamy do odwiedzenia strony na Facebooku @Lawenda Bardo.
