Nieubłaganie dotarliśmy do najważniejszego dla rolnika czasu w całym roku, a więc czasu żniw. W niektórych rejonach kraju zbiór płodów rolnych rozpoczął się wcześniej niż w poprzednich latach, dlatego warto przypomnieć już teraz, że w całym tym ferworze pracy trzeba pamiętać o bezpiecznym jej wykonywaniu.
Każdy rolnik zna to uczucie kiedy zbliża się czas żniw i świadomość, że za chwilę zacznie się praca niekiedy ponad jego siły, a to wszystko po to, żeby zebrać płody rolne, na które tak ciężko przez cały okres wegetacyjny pracował. Liczne zobowiązania, kredyty, drożejące środki do produkcji, a także rodzina, powodują że każdy dzień w okresie żniw jest na wagę złota. Każdy z powyższych powodów dla których rolnik w tym okresie pracuje wyjątkowo ciężko jest zrozumiały. Jednakże bardzo ważnym aspektem o którym niejednokrotnie wielu rolników zapomina jest jego bezpieczeństwo. Bardzo często w okresie żniw słyszymy doniesienia medialne na temat wypadków z udziałem sprzętu rolniczego. Warto zadać sobie pytanie, dlaczego tak się dzieje?
Jedną z odpowiedzi jest pośpiech i rutyna, które niejednokrotnie doprowadzają do tragicznych w skutkach zdarzeń. Każdy z nas mechanicznie wykonuje czynności dnia codziennego. Należy pamiętać, że chwila nieuwagi czy pośpiech może kosztować zdrowie lub życie człowieka. Wypadkom ulegają bardzo często rolnicy z ogromnym doświadczeniem, ponieważ „zawsze tak robili i było dobrze”, albo spieszyli się np. przed zapowiadanymi opadami deszczu.
Kolejnym aspektem są błędy w obsłudze maszyn rolniczych. Zawsze należy pamiętać, że przed przystąpieniem do pracy z jakąkolwiek maszyną, koniecznością jest zapoznanie się z instrukcją jej bezpiecznej eksploatacji i konserwacji. Dotyczy to każdej maszyny, a podczas żniw w szczególności kombajnu zbożowego oraz prasy do słomy zagregowanej z ciągnikiem rolniczym. Poniżej przypomnimy wybrane aspekty bezpiecznej pracy wymienionymi maszynami.
Kombajn zbożowy
Przed rozpoczęciem pracy kombajnem zbożowym należy przeprowadzić jego rzetelny przegląd techniczny, sprawdzić m.in. szczelność układu paliwowego, oświetlenie, podręczny sprzęt gaśniczy, światło ostrzegawcze oraz wyposażenie w kliny pod koła. Rzecz, która powinna być oczywista, a niejednokrotnie jest lekceważona to osłony, które muszą być kompletne, nieuszkodzone i zamontowane w miejscu do tego przeznaczonym. Koniecznym jest aby nie zbliżać się do elementów będących w ruchu przy włączonych napędach maszyny. Podczas ruchu maszyny nie należy sprawdzać rękami części roboczych. Wszystkie konieczne regulacje można wykonywać tylko i wyłącznie przy wyłączonym napędzie kombajnu i wyłączonym silniku. Ponadto, należy pamiętać, że przy naprawach pod podniesionym zespołem żniwnym koniecznym jest zabezpieczenie go stabilną podporą przed nagłym opadnięciem.
Wypadkiem śmiertelnym dla operatora kombajnu może skończyć się nieuważna praca w pobliżu napowietrznych linii energetycznych. Jeżeli istnieje konieczność wejścia na kombajn podczas pracy na polu, nie może się to odbywać pod przebiegającymi nad polem przewodami linii energetycznych.
Bardzo ważnym wyposażeniem kombajnu zbożowego jest podręczny sprzęt gaśniczy: gaśnica proszkowa do gaszenia źródła ognia w instalacji elektrycznej i silniku oraz gaśnica pianowa do gaszenia pozostałych części kombajnu. W przypadku pojawienia się pożaru kombajnu koniecznym jest zatrzymanie maszyny i rozpoczęcie akcji gaśniczej dostępnym sprzętem.
Zagregowana z ciągnikiem prasa do słomy
Do najczęstszych wypadków z prasą do słomy dochodzi podczas obsługi włączonej maszyny. Jest to najczęstszy błąd wynikający właśnie z wcześniej wspomnianego pośpiechu.
Podobnie jak w przypadku każdej maszyny, przed rozpoczęciem pracy należy za każdym razem sprawdzić jej stan techniczny. Prasa może być połączona z ciągnikiem tylko przy pomocy właściwie dobranego wału przegubowo-teleskopowego, wyposażonego w osłony zabezpieczone przed obracaniem się za pomocą łańcuszków. Należy pamiętać, że sama obecność osłony nie gwarantuje bezpieczeństwa. Bardzo ważne jest zabezpieczenie przed jej obraniem za pomocą wcześniej wspomnianych łańcuszków. Samo podłączenie i odłączenie wału przegubowo-teleskopowego można wykonywać tylko przy wyłączonym WOM i wyłączonym silniku ciągnika, wyciągniętym ze stacyjki kluczyku oraz zaciągniętym hamulcu postojowym. Bardzo ważne jest aby w trakcie pracy, pod żadnym pozorem nie przechodzić nad i pod wałem oraz stawać na nim. Należy także pamiętać o nasmarowaniu poszczególnych części wału, zgodnie z instrukcją znajdującą się na osłonie.
Uruchomienie prasy może nastąpić po upewnieniu się, że wszystkie osłony są kompletne i znajdują się we właściwym miejscu. Sznurek i siatkę można założyć tylko przy wyłączonym napędzie i silniku ciągnika oraz wyciągnięciu kluczyków ze stacyjki. W przypadku kiedy dojdzie do zapchania prasy, usunięcia usterki można dokonać tylko przy unieruchomionym zestawie, wyłączonym silniku ciągnika, wyciągniętych ze stacyjki kluczykach oraz zaciągniętym hamulcu. Również sama konserwacja prasy może odbywać się przy zachowaniu powyższych czynności.
Zgodna z instrukcją obsługa zagregowanej z ciągnikiem prasy to jedno. Kolejna rzecz o której powinno się pamiętać to odpowiednia odzież robocza i ochronna. Rolnik obsługujący maszynę powinien być ubrany w pełne buty oraz dopasowaną i przylegającą do ciała odzież roboczą, gdzie mankiety rękawów nie będą luźno zwisać. Ponadto powinien być wyposażony w czapkę zakrywającą włosy, rękawice ochronne podczas prac związanych z demontażem i montażem noży oraz okulary ochronne przy ich ostrzeniu.
Podsumowanie
Niezależnie od powyższego, rolniku pamiętaj żebyś zadbał o swoje zdrowie, robił regeneracyjne przerwy w pracy, uzupełniał płyny bogate w sole mineralne, a także nie pracował pod wpływem alkoholu oraz środków działających podobnie do alkoholu.
Powyższe kwestie dla wielu, jeśli nie wszystkich są oczywiste. Można zadać sobie pytanie po co znów o tym pisać. A jednak, pomimo ogromnej wiedzy rolnicy każdego roku tracą zdrowie lub życie. Czasem przeczytanie artykułu przy porannej kawie, przed rozpoczęciem pracy może spowodować, że przed wykonaniem niebezpiecznej czynności pomyślimy o swoim bezpieczeństwie.
Źródło:
Zalewski, A.: Bezpieczne wykonywanie wybranych prac. Warszawa, PIP, 2021
