Krajowy Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej na lata 2023-2027 to jeden z ważniejszych dokumentów, który mieć będzie znaczący wpływ na kształt krajowego rolnictwa, a szczególnie na finansowanie i rozwój polskich gospodarstw rolnych. Jest tak dlatego, że za zgodą Parlamentu Europejskiego, Rady Europy i Komisji Europejskiej, przyjęto nową ogólnoeuropejską zasadę, zgodnie z którą w PS uwzględniono nie tylko specyfiki gospodarek rolnych poszczególnych państw członkowskich Unii, ale też zagwarantowano krajom członkowskim UE sporą elastyczność w planowaniu wydatkowania przyszłych funduszy na rolnictwo. Warto więc przyjrzeć się temu dokumentowi.

PS podstawowe założenia

Polski Plan Strategiczny zastąpi obecny Program Rozwoju Obszarów Wiejskich i dotychczasowe założenia WPR. Będzie on wdrażany po trwającym teraz dwuletnim okresie przejściowym, w którym obowiązują dotychczasowe priorytety oraz zasady rozdziału funduszy UE dla rolnictwa. Krajowa propozycja PS zawiera w sobie elementy wsparcia dochodów rolniczych (Filar I) oraz elementy rozwojowe (Filar II). Obecnie Komisja Europejska dokonuje oceny założeń polskiego projektu PS. Dodajmy, że przygotowany pod nadzorem Rady Ministrów RP (Rządu) i Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi projekt tego dokumentu poprzedziły kilkuetapowe prace przygotowawczo-konsultacyjne, m.in. z udziałem wielu różnych środowisk i organizacji rolniczych. KE na ocenę projektu PS i dalsze negocjacje z polskim rządem ma czas do końca roku. Mówi się jednak o zakończeniu tej fazy przygotowań do końca pierwszego kwartału br.

Dopłaty, ale bez wyrównania?

Analizujący polski projekt PS eksperci do pozytywów zaliczają m.in. to, że utrzymane zostaną dopłaty bezpośrednie do polskiego rolnictwa. Warto jednak podkreślić, że zapowiadane m.in. przez rząd i resort rolnictwa wyrównanie dopłat do wysokości zbliżonych do średniego poziomu UE nie wyniknie z założeń PS, a ewentualne wyrównania różnic pochodzić będą z funduszy krajowych. Wynika to m.in. z faktu, że cały budżet w nadchodzącej perspektywie WPR jest dla Polski o kilka miliardów euro niższy od budżetu z lat 2014-2020. Ograniczono też możliwość przenoszenia środków pomiędzy filarami. Z I filaru finansowane mają być nowe działania, czyli tzw. ekoschematy.

Rodzaje i wysokości dopłat

W ramach PS przewidziano dopłaty do krów, młodego bydła, owiec i kóz. Rozszerzony zostanie również zakres wsparcia w ramach działania „Dobrostan zwierząt”. Działanie to obejmie bydło opasowe, owce, kury nioski, brojlery, indyki i konie. Rolnicy ubiegający się o płatność po raz pierwszy będą musieli odbyć szkolenie z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków. Na obecnym etapie w projekcie nie podano jednak ostatecznych stawek tych dopłat.

Dopłaty do upraw

Utrzymane zostaną także dopłaty do niektórych upraw, takich jak: buraki cukrowe (szacunkowa wysokość stawki 300 euro/ha), chmiel (szacunkowa wysokość stawki 429 euro/ha), len (100 euro/ha), konopie włókniste (29 euro/ha), pomidory (550 euro/ha), truskawki (267 euro/ha), ziemniaki skrobiowe (245 euro/ha), produkcja roślin pastewnych (102 euro/ha), produkcja roślin strączkowych na ziarno (200 euro/ha).

Czym będą ekoschematy?

Pojawią się także nowe działania. Największe z nich, to tzw. ekoschematy. Zdaniem ekspertów to one będą miały zasadnicze znaczenie dla wspierania dochodów rolników w ramach nowej WPR.. Będzie tak ponieważ aż 25% środków z I filaru przeznaczone zostanie na finansowanie tego rodzaju wsparcia.  Ekoschematy mają być płatnością roczną za realizację zobowiązań i praktyk korzystnych dla środowiska oraz klimatu, które wykraczają ponad wymogi podstawowe i różnią się od innych zobowiązań określonych w Planie Strategicznym tj. m.in. zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych. Rolnicy będą mogli przystępować do nich na zasadzie dobrowolności, ale państwo członkowskie w swoim planie strategicznym musi zawrzeć propozycję takiej interwencji. Ekoschematy mają też co do zasady zastąpić dotychczasowe płatności za tzw. zazielenienie. Tego rodzaju interwencja będzie miała formę płatności rocznej na hektar użytków rolnych. Rolnik, jeśli będzie chciał otrzymać tę płatność, zostanie zobowiązany do realizacji co najmniej jednego ekoschematu. Warto jednak wiedzieć, że wyniki ekonomicznych symulacji wskazują, że tylko dobranie przez rolnika trzech różnych ekoschematów pozwoli mu zrównać poziom dopłat bezpośrednich w stosunku do ich obecnego poziomu. Nie wszystkie też ekoschematy będą dostępne dla większych gospodarstw rolnych, co w połączeniu z płatnością redystrybucyjną spowoduje, że duże rodzinne gospodarstwa towarowe (70% krajowej produkcji rolniczej) funkcjonować będą w warunkach pogorszonej konkurencyjności.

W polskim PS dostępne będą następujące formy wsparcia:

  • Obszary z roślinami miododajnymi – szacowana stawka: 1 198 zł/ha
  • Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt – szacowana stawka: 1 050 zł/ha
  • Międzyplony ozime/Wsiewki śródplonowe – szacowana stawka: 786 zł/ha
  • Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia / narzędzie FAST – szacowana stawka: wariant podstawowy 129 zł/ha, wariant z wapnowaniem 649 zł/ha
  • Zróżnicowana struktura upraw – szacowana stawka: 339 zł/ha
  • Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji – szacowana stawka: 428 zł/ha
  • Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo, tj. w formie aplikacji doglebowej – szacowana stawka: 291 zł/ha.
  • Uproszczone systemy uprawy – szacowana stawka: 601 zł/ha.
  • Zagospodarowanie resztek pożniwnych w formie mulczu (matowania) – szacowana stawka: 382 zł/ha
  • Utrzymanie zadrzewień śródpolnych – szacowana stawka: 2 494 zł/ha
  • Utrzymanie systemów rolno-leśnych – szacowana stawka: 300 zł/ha.
  • Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych – szacowana stawka: 280 zł/ha.
  • Przeznaczenie 10% powierzchni UR w gospodarstwie na obszary nieprodukcyjne – Szacowana stawka: 85 zł/ha.
  • Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin – szacowana stawka: 1300 zł/ha
  • Biologiczna ochrona upraw – szacowana stawka: 400 zł/ha. W przypadku większego zainteresowania ekoschematem, faktyczna wypłacona stawka może być niższa.
  • Rolnictwo ekologiczne – od 551 do 3 056 zł/ha
  • Dobrostan zwierząt od 12 zł za kurę do prawie 600 za krowę (w tym przypadku możliwe jest, że wsparcie wdrażane będzie w ramach osobnego działania, poza ekoschematami. Zdecyduje o tym wynik negocjacji z Komisją Europejską).

Inne formy wsparcia

W następnym artykule dotyczącym polskiego projektu Planu Strategicznego dokonam analizy innych form wsparcia dla rolników (np. Programu Rolno Środowiskowo Klimatycznego, Działania Premiowe i Inwestycje), w ramach PS oraz ogólnej oceny szans i zagrożeń związanych z wdrażaniem tego dokumentu.

Źródła:
– Materiały Wielkopolskiej Izby Rolniczej – 15 Wielkopolskie Fora Rolnicze (www.wir.org.pl),
– Materiały Krajowej Rady Izb Rolniczych  – Uwagi KRIR do PS WPR (www.krir.pl)
– Materiały Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Plan Strategiczny dla WPR (www.gov.pl)

 

Skomentuj. Jesteśmy ciekawi Twojej opinii!Cancel reply